Câu cảm thán là gì? Đặc điểm, phân loại, ví dụ câu cảm thán trong tiếng Việt

Câu cảm thán là gì? Câu cảm thán có mấy loại? Đây là điểm ngữ pháp tiếng Việt khối THCS được học trên trường lớp nhưng đôi khi học sinh lại hay nhầm lẫn, không phân biệt được. Nếu bạn đang tìm hiểu về câu cảm thán, hãy cùng theo dõi bài viết sau đây của Bambooschool nhé!

Câu cảm thán là gì?

Câu cảm thán là câu có chứa những từ như than ôi, hỡi ơi, chao ôi, trời ơi, biết bao, xiết bao, biết chừng nào,…. bộc lộ cảm xúc trực tiếp của người nói hoặc người viết (nếu thể hiện dạng văn bản).

Thực tế, câu cảm thán xuất hiện nhiều trong ngôn ngữ nói hằng ngày. Ngôn ngữ văn chương cũng thường sử dụng câu cảm thán trong một số trường hợp dùng để bộc lộ cảm xúc người viết. Câu cảm thán thường sẽ được kết thúc bằng dấu chấm than.

Câu cảm thán dùng để làm gì ?

Câu cảm thán cũng có mục đích dùng riêng của nó. Chúng ta nên dùng câu cảm thán đúng mục đích nếu không có thể ảnh hưởng đến ý nghĩa và mức độ nghiêm trọng của lời nói. Cụ thể, câu cảm thán dùng để:

Thể hiện ý kiến cá nhân của người viết và người đọc, chủ yếu thiên về cảm xúc.
Thể hiện cảm xúc chủ quan của người nói. Nếu chúng xuất hiện trong văn chương có thể có ý nghĩa biểu cảm, miêu tả, hàm ý.
Câu cảm thán cũng được dùng để gia tăng cảm xúc cao trào của người đọc.

Trong các văn bản hành chính như biên bản, hợp đồng, chúng ta không sử dụng câu cảm thán. Bởi loại câu này chủ yếu để diễn tả cảm xúc chủ quan, không phù hợp trong trường hợp trang trọng, cần sự chính xác, khách quan.

Đặc điểm của câu cảm thán

Về hình thức, câu cảm thán rất dễ nhận biết bởi thường xuất hiện với các cụm từ như than ôi, hỡi ôi, chao ôi, ơi,…. Cuối câu cảm thán thường có dấu chấm than.

Câu cảm thán có thể dùng trong ngôn ngữ hằng ngày hoặc ngôn ngữ văn chương. Tuy nhiên trong văn nói câu cảm thán sẽ xuất hiện nhiều hơn.

Phân loại câu cảm thán

Khi phân tích cấu trúc ngữ pháp của câu cảm thán trong tiếng Việt, ta sẽ thấy hơi phức tạp. Hình thức thể hiện của loại câu này rất đa dạng. Qua khảo sát và phân tích, câu cảm thán trong tiếng Việt có 2 loại chính.

Loại 1: Câu cảm thán không có nòng cốt câu.

Ví dụ: A!; A ha!; Chao ôi!; Ơi! Ôi!; v.v ..

Loại 2: Câu cảm thán có nòng cốt câu.

Chúng ta dựa trên vị trí về khả năng kết hợp, vị trí trong câu của các yếu tố cảm thán so với nòng cốt câu, loại câu này có thể chia thành các loại nhỏ như sau:

a) Câu cảm thán dùng từ cảm thán với cấu trúc: Từ cảm thán + Nòng cốt câu.

Ví dụ: “A, ba về!”; “Ôi, cái bút đẹp quá!”; “Chao ôi, nước biển Hạ Tiên chiều nay xanh cái màu xanh của ngọc bích”; …

b) Câu cảm thán có cấu trúc: Yếu tố cảm thán + Nòng cốt câu.

Ví dụ: “Quái, đông thế!”; “Ôi giời ơi, thế thì đợi đến chiều!”; …

c) Câu cảm thán có yếu tố cảm thán xen vào giữa nòng cốt câu; với cấu trúc giản lược:

Chủ ngữ + Yếu tố cảm thán + Vị ngữ

hoặc

Vị ngữ + Câu cảm thán + Chủ ngữ.

Ví dụ:

“Nhượng chanh chua được, cay nghiệt được, tàn nhẫn được. Nó thật là đáo để!” – Nam Cao, Ở hiền.

“Cái óc thẩm mỹ của bình dân Việt Nam thật là thảm hại!” – Vũ Trọng Phụng, Số đỏ.

“Cô ấy đến là tích cực!”.

d) Câu cảm thán có yếu tố cảm thán nằm trong thành phần câu ghép.

Ví dụ:

“Thương ôi, người tân nhân tôi khổ thật, mà thiên hạ trầm luân trong khổ cảnh ấy biết là bao nhiêu!” – Nguyễn Thái Học, Câu chuyện một tối của người tân hôn.

“Một người có dã tâm như thế mà chị còn bênh vực ư?” – Khái Hưng

Ví dụ câu cảm thán

Câu cảm thán mang cảm xúc vui tươi: “ Ôi, màu nắng hôm nay đẹp thật đấy!”.

Trong câu mang cảm xúc buồn: “ôi trời ơi! sao tôi khổ cực thế này!”

Trong câu mang cảm xúc tức giận : “Khánh ơi, mày điên à?” .

Trong văn học Việt Nam câu cảm thán được sử dụng rất nhiều ví dụ như: trong bài thơ “Nhớ rừng” của nhà văn Thế Lữ: “Ôi, thời oanh liệt nay còn đâu”

→ Trong điệp từ “nào đâu., đâu thể hiện được sự nuối tiếc khôn nguôi của một vị chúa sơn lâm nhớ lại thời oai hùng một cõi, thời tự do oanh liệt không còn nữa. Từ “than ôi” càng làm sự cảm thán được nâng cao hơn.

Bài tập vận dụng về câu cảm thán trong tiếng Việt

Trong các câu sau câu nào là câu cảm thán

a) Bầu trời hôm nay thật đẹp.

b) Tôi là một nhạc sĩ.

c) Khiếp, thằng này đáo để thật!

d) Ôi trời lạnh quá!

e) Tình yêu là một gia vị của cuộc sống.

f) Tôi yêu em trong âm thầm đằm thắm.

g) Trời hôm nay mưa to quá!

Đáp án: Câu cảm thán là câu: a, c, d, g.

Đặt câu cảm thán

Hãy đặt câu cảm thán trong các trường hợp sau đây:

a) Sau một trận mưa lớn.

b) Trong một chuyến đi dài ngày ở Đà Lạt.

c) Một cuộc trò chuyện cùng bạn thân sau khoảng thời gian dài không gặp mặt.

d) Gặp lại người quen đã rất lâu rồi.

Đáp án tham khảo:

a) Mưa hôm nay to quá!

b) Chao ôi, bầu trời Đà Lạt thật là đẹp!

c) Lâu quá không gặp lại, nhớ hồi xưa lúc còn đi học chung ghê!

d) Ôi, dạo này anh trông đẹp trai hẳn ra đấy!

Xem thêm:

Như vậy qua bài viết bạn cũng biết được câu cảm thán là gì cũng như các chức năng, phân loại của loại câu này. Trong cuộc sống hoặc trong các tác phẩm văn chương, chúng ta có thể ứng dụng câu cảm thán để làm lời nói, ngôn từ thêm sinh động.

Câu cảm thán là gì? Đặc điểm, phân loại, ví dụ câu cảm thán trong tiếng Việt