Loại bỏ thói quen trẻ vòi vĩnh khi mua sắm
Trẻ em thường dễ bị thu hút bởi những món đồ bắt mắt trong siêu thị hay trung tâm thương mại, và việc “vòi vĩnh” đòi mua bằng được là điều khiến nhiều cha mẹ đau đầu. Vậy nguyên nhân từ đâu và làm thế nào để loại bỏ thói quen trẻ vòi vĩnh khi mua sắm? Cùng Bamboo School khám phá ngay nhé!
Vì Sao Trẻ Vòi Vĩnh Khi Mua Sắm?
Hiểu đúng nguyên nhân là chìa khóa quan trọng để xử lý đúng cách. Thay vì chỉ nhìn thấy hành vi bề ngoài — “đòi mua”, “ăn vạ”, “khóc lớn” — ba mẹ cần hiểu điều gì đang diễn ra trong tâm lý trẻ. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ hay vòi vĩnh khi mua sắm.
Trẻ Chưa Biết Kiểm Soát Cảm Xúc
Não bộ của trẻ nhỏ vẫn đang phát triển, đặc biệt là vùng vỏ não trước trán (prefrontal cortex) — nơi giúp con người kiểm soát cảm xúc, điều chỉnh hành vi và ra quyết định hợp lý. Khi nhìn thấy món đồ yêu thích, trẻ phản ứng theo bản năng: thích là đòi, không được là khóc.
Vì Sao Trẻ Vòi Vĩnh Khi Mua Sắm?
Theo các chuyên gia, trẻ dưới 7 tuổi chưa thể tự điều chỉnh cảm xúc tiêu cực mà không có sự hỗ trợ từ người lớn. Vì vậy, việc trẻ bộc lộ cảm xúc mạnh khi không được đáp ứng là điều tự nhiên, không phải biểu hiện “hư” hay “bướng”.
Trẻ Bị “Kích Thích Quá Mức” Ở Siêu Thị
Không gian siêu thị được thiết kế để khiến người tiêu dùng mua nhiều hơn — và trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị tác động nhất. Ánh sáng rực rỡ, âm nhạc vui nhộn, mùi bánh ngọt, kệ hàng đầy màu sắc… tất cả tạo ra môi trường kích thích mạnh khiến trẻ trở nên hưng phấn và mất kiểm soát.
Ngay cả người lớn đôi khi cũng muốn mua thêm thứ “không cần thiết”. Với trẻ, cảm xúc này còn mãnh liệt hơn vì khả năng nhận thức và tự chủ chưa phát triển đầy đủ.
Trẻ Muốn Thử Giới Hạn Của Cha Mẹ
Ở độ tuổi 3–7, trẻ bắt đầu hình thành nhận thức về quyền lực và giới hạn. Hành vi vòi vĩnh đôi khi không phải do muốn món đồ, mà là một phép thử để xem cha mẹ phản ứng thế nào.
Thiết lập những quy tắc rõ ràng để tránh trẻ vòi vĩnh khi mua sắm thành thói quen
Trẻ thường thử: “Ba mẹ có nhượng bộ không?”, “Khóc lớn có được đồ không?” hoặc “La hét có hiệu quả hơn không?”. Nếu vài lần trẻ làm vậy mà cha mẹ nhượng bộ, trẻ sẽ ghi nhớ: “Cứ làm thế này là được mua.” Não bộ của trẻ ghi nhận và lặp lại hành vi đó trong những lần sau.
Trẻ Xem “Ăn Vạ” Là Cách Đạt Được Mục Đích
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ vòi vĩnh khi mua sắm thành thói quen. Nếu trong quá khứ, trẻ từng “ăn vạ” và được đáp ứng, não bộ sẽ ghi nhớ quy tắc: “Khóc to = được mua.” Ngay cả khi hành vi chỉ “thành công” 1 lần trong 5 lần, trẻ vẫn nhớ lần đó như một phần thưởng lớn, và tiếp tục thử ở những lần sau. Đây là nguyên tắc cơ bản trong tâm lý học hành vi: Hành vi được thưởng → Hành vi được duy trì.
Cha Mẹ Vô Tình Củng Cố Hành Vi Xấu
Nhiều bậc phụ huynh vô tình tiếp tay cho hành vi vòi vĩnh mà không nhận ra. Ví dụ:
- Trẻ khóc → ba mẹ xấu hổ → mua nhanh cho xong.
- Trẻ mè nheo → ba mẹ đưa điện thoại để con im.
- Trẻ đòi → ba mẹ cãi nhau xem có nên mua hay không.
Trẻ ăn vạ là nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ vòi vĩnh khi mua sắm thành thói quen
Những tình huống này gửi đến trẻ thông điệp sai lệch: “Cứ làm vậy là sẽ có kết quả.” Não bộ trẻ học nhanh và ghi nhớ sâu các phản ứng mang lại lợi ích. Nếu cha mẹ không nhất quán, trẻ sẽ luôn tìm cách thử lại.
Biện pháp ngăn chặn và loại bỏ thói quen trẻ vòi vĩnh khi mua sắm
Thiết lập quy tắc trước khi đi mua sắm
Trước mỗi lần đi mua sắm, cha mẹ nên thiết lập những quy tắc rõ ràng để trẻ hiểu và tuân theo. Hãy giải thích cho trẻ biết rằng không phải lúc nào cũng có thể mua mọi thứ chúng muốn. Cha mẹ có thể thỏa thuận trước với trẻ về những món đồ có thể mua và những món đồ không được mua trong lần đi mua sắm đó. Đây là một biện pháp khá hữu hiệu để tránh việc trẻ vòi vĩnh khi mua sắm.
Ví dụ, cha mẹ có thể nói: “Hôm nay chúng ta chỉ mua những thứ cần thiết cho gia đình, con có thể chọn một món đồ chơi nhỏ nếu con cư xử tốt.” Quy tắc rõ ràng giúp trẻ có định hướng và hạn chế việc vòi vĩnh đòi hỏi những món đồ không cần thiết.
Dạy trẻ về giá trị của tiền bạc
Dạy trẻ về giá trị của tiền bạc là một bước quan trọng để ngăn chặn thói quen vòi vĩnh khi mua sắm. Trẻ cần hiểu rằng tiền không phải là vô hạn và việc mua sắm cần có kế hoạch và suy nghĩ cẩn thận. Cha mẹ có thể sử dụng những bài học đơn giản về tiền bạc để giúp trẻ nhận thức được giá trị của mỗi đồng tiền, từ đó bỏ được thói quen trẻ vòi vĩnh khi mua sắm.
Biện pháp ngăn chặn và loại bỏ thói quen trẻ vòi vĩnh khi mua sắm
Hãy bắt đầu bằng cách giải thích cho trẻ biết về cách kiếm tiền, giá trị của công việc và sự quan trọng của việc chi tiêu hợp lý. Cha mẹ có thể cho trẻ tham gia vào việc lập kế hoạch mua sắm và quản lý tiền tiêu vặt của mình. Điều này giúp trẻ hiểu rằng để có được những món đồ mong muốn, trẻ cần phải có kế hoạch và biết tiết kiệm.
Dạy Trẻ Phân Biệt “Muốn” Và “Cần”
Hiểu được sự khác biệt giữa “muốn” và “cần” là một trong những bài học quan trọng nhất giúp trẻ kiểm soát hành vi tiêu dùng. Cách tốt nhất để trẻ dễ hiểu là minh họa trực quan thông qua bảng so sánh. Hãy cùng con liệt kê những món đồ thường gặp trong cuộc sống và phân loại chúng:
| Cần (Nhu cầu thiết yếu) | Muốn (Mong muốn thêm) |
|---|---|
| Sữa và thực phẩm dinh dưỡng | Bánh kẹo, nước ngọt |
| Quần áo mặc hàng ngày | Váy công chúa, áo có hình nhân vật |
| Dụng cụ học tập | Sticker, slime, bút màu cầu vồng |
| Giày dép đi học | Giày phát sáng, dép hình thú |
| Đồ dùng cá nhân (bàn chải, khăn tắm) | Đồ trang trí bàn học, thú bông |
Hãy giải thích cho trẻ hiểu rằng:
- “Cần” là những thứ giúp con duy trì sức khỏe, học tập và sinh hoạt.
- “Muốn” là những thứ con thích, nhưng không có cũng không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.
Khi trẻ hiểu được khái niệm này, trẻ sẽ tự biết cân nhắc khi đòi hỏi và cảm thấy tự hào mỗi khi mình biết “từ chối” một món không cần thiết.
Khuyến khích trẻ tiết kiệm tiền tiêu vặt
Khuyến khích trẻ tiết kiệm tiền tiêu vặt là một cách hiệu quả để trẻ học cách quản lý tài chính cá nhân và tránh việc trẻ vòi vĩnh khi mua sắm. Cha mẹ có thể giúp trẻ tạo ra một kế hoạch tiết kiệm, ví dụ như mua một hộp tiết kiệm hoặc mở một tài khoản tiết kiệm nhỏ cho trẻ, qua đó trẻ sẽ biết quý trọng đồng tiền hơn, loại bỏ thói quen trẻ vòi vĩnh khi mua sắm hiệu quả.
Mỗi khi trẻ nhận được tiền tiêu vặt, hãy hướng dẫn trẻ bỏ một phần vào quỹ tiết kiệm. Khi trẻ muốn mua một món đồ nào đó, hãy khuyến khích trẻ sử dụng tiền tiết kiệm của mình thay vì đòi hỏi cha mẹ mua ngay lập tức. Điều này không chỉ giúp trẻ hiểu được giá trị của việc tiết kiệm mà còn giúp trẻ cảm thấy tự hào khi có thể tự mua được những món đồ mình thích bằng chính tiền của mình.
Đưa ra các lựa chọn thay thế
Thay vì từ chối hoàn toàn yêu cầu của trẻ, cha mẹ có thể đưa ra các lựa chọn thay thế để làm giảm sự thất vọng và giúp trẻ hiểu rằng không phải lúc nào cũng có thể đạt được mọi thứ mình muốn.
Khuyến khích trẻ tiết kiệm tiền tiêu vặt là một cách hiệu quả để trẻ học cách quản lý tài chính cá nhân và tránh việc trẻ vòi vĩnh khi mua sắm.
Ví dụ, nếu trẻ muốn một món đồ chơi đắt tiền, cha mẹ có thể gợi ý một món đồ chơi tương tự nhưng giá cả phải chăng hơn, hoặc đề nghị trẻ có thể mua món đồ chơi đó vào một dịp đặc biệt như sinh nhật hoặc lễ hội. Việc đưa ra các lựa chọn thay thế giúp trẻ cảm thấy rằng mong muốn của mình vẫn được lắng nghe và tôn trọng, đồng thời học cách chấp nhận và thích nghi với thực tế.
Hỏi – Đáp Về Thói Quen Vòi Vĩnh Trẻ Vòi Vĩnh Khi Mua Sắm
1. Vì sao trẻ cứ đòi đồ chơi mỗi khi đi siêu thị?
Vì trẻ chưa đủ khả năng kiểm soát cảm xúc trước môi trường nhiều kích thích như ánh sáng, âm thanh và đồ vật hấp dẫn. Não bộ non nớt khiến trẻ dễ phản ứng bộc phát khi gặp thứ mình thích.
2. Có nên mắng con khi con ăn vạ không?
Không. Mắng chỉ khiến trẻ căng thẳng và phản kháng mạnh hơn. Thay vào đó, hãy bình tĩnh và hướng dẫn con diễn đạt mong muốn bằng lời nói thay vì khóc lóc.
3. Nếu trẻ khóc lớn ở siêu thị, tôi phải làm gì?
Hãy áp dụng phương pháp “bước rời nhẹ” – tạm lùi vài bước nhưng vẫn trong tầm nhìn của con, đồng thời giữ bình tĩnh để con hiểu rằng khóc không giúp đạt được điều mình muốn.
4. Nên đưa trẻ đi siêu thị lúc nào là tốt nhất?
Lý tưởng nhất là khi trẻ đã ngủ đủ giấc, ăn no và tinh thần thoải mái. Khi cơ thể mệt hoặc đói, trẻ dễ cáu gắt và hành xử mất kiểm soát hơn bình thường.
5. Trẻ có thể “hết” thói quen vòi vĩnh không?
Hoàn toàn có thể. Nếu cha mẹ kiên định, đặt ra quy tắc rõ ràng và áp dụng các phương pháp giáo dục tích cực, trẻ sẽ học được cách tự điều chỉnh và kiểm soát cảm xúc theo thời gian.
Kết luận
Trẻ vòi vĩnh khi đi mua sắm là hành vi phổ biến, phản ánh đúng giai đoạn phát triển tâm lý trẻ em — chứ không phải dấu hiệu “hư” hay “không biết nghe lời”. Tuy nhiên, nếu cha mẹ thiếu nhất quán hoặc chiều theo cảm xúc của con, thói quen này có thể trở thành “nếp nghĩ cố hữu”, khiến trẻ dễ bốc đồng và thiếu kỹ năng kiểm soát bản thân khi lớn lên.
Tham khảo nội dung liên quan: Làm Thế Nào Để Từ Bỏ Thói Quen Xấu?
Trẻ vòi vĩnh khi đi mua sắm là hành vi phổ biến, phản ánh đúng giai đoạn phát triển tâm lý của trẻ
Bamboo School luôn đồng hành cùng phụ huynh trong việc giáo dục toàn diện cho trẻ, không chỉ dạy kiến thức mà còn chú trọng phát triển kỹ năng sống, tư duy cảm xúc và khả năng tự lập.
Nếu bạn đang tìm một môi trường học tập lành mạnh, hiện đại và nhân văn, nơi con được rèn luyện cả trí tuệ lẫn nhân cách, hãy để Bamboo School cùng bạn đồng hành trên hành trình nuôi dạy con trưởng thành tự tin và hạnh phúc.
📞 Liên hệ ngay Bamboo School để được tư vấn chương trình học phù hợp cho từng độ tuổi!
