Tâm lý trẻ em là gì? Những tác nhân ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý trẻ em

Trong cuộc sống có nhiều tác nhân ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý của trẻ. Nắm bắt được tâm lý trẻ em sẽ giúp ba mẹ tạo dựng nhân cách tốt đẹp cũng như định hướng tích cực cho tương lai sau này của trẻ. Cùng Bamboo School tìm hiểu và giúp trẻ vượt qua những tác nhân gây ảnh hưởng đến tâm lý trẻ em, giúp trẻ phát triển hoàn thiện nhân cách.

Tâm lý trẻ em là gì?

Tâm lý trẻ em đã được nhiều nhà tâm lý học tìm hiểu và nghiên cứu. Đây chính là một phần không thể thiếu của tâm lý học phát triển ở trẻ.

Tâm lý của trẻ bao gồm rất nhiều yếu tố như: Kỹ năng ngôn ngữ, phát triển nhận thức, vận động, tình cảm… Hiểu được tâm lý trẻ sẽ giúp ích rất nhiều cho quá trình phát triển của mỗi đứa trẻ từ khi sinh ra cho dến khi trưởng thành.

Làm thế nào để nắm bắt tâm lý trẻ

Ba mẹ có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành tâm lý trẻ em. Vì thế, các bậc phụ huynh cần phải tìm hiểu và chủ động nắm bắt tâm lý qua từng giai đoạn để có thể đồng hành cùng con trên mọi chặng đường. Một số nội dung ba mẹ cần chú ý đó là:

• Học cách quan sát trẻ ở bất kỳ đâu và trong mọi hoạt động như: Chơi, ăn, ngủ, nói chuyện…
• Hãy dành thời gian bên con mỗi ngày như: Cùng ăn cơm, đưa con đi học, vui đùa, trò chuyện với con…

• Ba mẹ nên ưu tiên bên con và cùng trò chuyện với trẻ để bé có cảm giác được yêu thương.
• Ba mẹ cần hiểu rõ về chức năng của não bộ trẻ. Giúp con trẻ nhận thức được những việc nào nên làm và những việc cần tránh.
• Chú ý đến môi trường sống xung quanh bởi đây cũng là yếu tố giúp ba mẹ nắm bắt tâm lý trẻ em.

Những tác nhân ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý trẻ em

Có nhiều tác nhân ảnh hưởng đến quá trình hình thành, phát triển tâm lý trẻ em. Bao gồm các nội dung chính sau:

Yếu tố văn hoá xã hội

Văn hóa tác động trực tiếp và ảnh hưởng đến quá trình hình thành nhân cách con người, rèn luyện ý chí và bồi dưỡng tâm hồn con trẻ. Ngay từ khi sinh ra, đứa trẻ đã được sống trong nền văn hóa của con người. Chính nền văn hóa mà trẻ tiếp xúc sẽ chi phối sự phát triển tâm lý của trẻ. Vì thế, trẻ ở mỗi vùng miền, mỗi quốc gia lại có sự phát triển tâm lý không giống nhau.

Yếu tố giao tiếp

Giao tiếp là điều kiện quan trọng để con người tồn tại và phát triển. Nếu không có sự giao tiếp thì con người có thể trở nên bệnh hoạn và luôn cảm thấy cô đơn trong xã hội.

Một đứa trẻ khi được đối diện với thế giới xung quanh sẽ tiếp thu có chọn lọc các kinh nghiệm của con người. Chúng có thể sử dụng ngôn ngữ giao tiếp để thể hiện tình cảm, sự yêu, ghét… Vì thế, đây là một trong những tác nhân quan trọng ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ em.

Yếu tố hoạt động

Các hoạt động của trẻ em không chỉ đơn thuần là sự dạy dỗ từ cha mẹ mà còn là quá trình khám phá, học hỏi từ môi trường xung quanh. Trong mỗi giai đoạn phát triển, trẻ sẽ được tham gia vào các hoạt động khác nhau. Từ những hoạt động đó, trẻ có thể đưa ra những câu hỏi và tìm câu để trả lời để thúc đẩy sự hiểu biết về xã hội, thế giới xunh quanh.

Yếu tố điều kiện sinh học

Điều kiện sinh học bao gồm các yếu tố di truyền mà trẻ em được nhận từ cha mẹ, gồm: Màu da, hình dáng, màu tóc, hệ thần kinh…

Ngoài ra, các yếu tố về môi trường sống cũng ảnh hưởng phần nào đến sự hình thành tâm lý trẻ em như: Bệnh tật, cách sống của ba mẹ, chất độc hóa học, tia phóng xạ. Trong quá trình lớn lên, trẻ sẽ dần hình thành nhân cách với các sắc thái riêng biệt không giống nhau ở mỗi người.

Yếu tố giáo dục

Môi trường giáo dục kèm theo ý thức tốt sẽ mang đến cho trẻ ý chí, sự quyết tâm và những thành tựu nhất định. Vai trò đáng chú ý của giáo dục với tâm lý trẻ em đó là:

• Giáo dục là môi trường nuôi dưỡng, phát hiện tài năng của trẻ. Điều này sẽ giúp ba mẹ, thầy cô đưa ra định hướng và phương pháp hoàn thiện nhân cách, phát triển năng lực cho trẻ em.
• Hướng trẻ tới những điều tích cực về kiến thức, giá trị sống và mối quan hệ với xã hội.
• Tạo ra những giá trị to lớn và giúp trẻ hoàn thiện bản thân hơn.

Cha mẹ cần làm gì để phát triển tâm lý trẻ một cách toàn diện

Để tâm lý trẻ em được phát triển một cách toàn diện theo hướng tích cực, ba mẹ hãy làm những điều sau:

• Tạo cơ hội và khuyến khích con tự tin về bản thân.
• Tạo mối quan hệ gần gũi, thân mật và chặt chẽ để các con cảm thấy an toàn, yên tâm khi luôn có ba mẹ ở bên.

• Giúp con có tinh thần thoải mái và không tạo nhiều áp lực về việc học hành. Ba mẹ hãy lắng nghe và thấu hiểu con muốn gì, không thích gì và đang gặp khó khăn như thế nào. Điều này sẽ giúp con cảm thấy mình được tôn trọng.

Kết luận

Có rất nhiều tác nhân ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý trẻ em. Vì thế, ba mẹ hãy chia sẻ và đồng hành cùng con trên mọi chặng đường. Không nên áp đặt quá nhiều vào con trẻ mà hãy tâm sự để thấu hiểu nhiều hơn, giúp con thêm tự tin, mạnh mẽ trong cuộc sống. Bambooschool.edu.vn hy vọng mỗi cha mẹ sẽ biết cách và hiểu được con cần gì để sự phát triển tâm lý của con được thuận lợi và trở thành con người có ích cho xã hội.