Giai đoạn trẻ dậy thì sẽ có nhiều sự thay đổi cả về thể chất, tâm lý và nhận thức. Để hiểu rõ về độ tuổi “ẩm ương” này của trẻ, ba mẹ hãy cùng Bamboo School đi vào những khía cạnh cụ thể để hiểu con hơn nhé!
Tuổi dậy thì là giai đoạn nào?
Dậy thì là giai đoạn cơ thể thay đổi từ một đứa trẻ thành người trưởng thành. Sự thay đổi này bao gồm hình dạng, kích thước cơ thể, tăng trưởng xương, cơ bắp và phát triển khả năng sinh sản.
Ở các nước phát triển, độ tuổi dậy thì của bé gái vào khoảng 9 tuổi, bé trai khoảng 12 tuổi. Còn ở Việt Nam, giai đoạn trẻ dậy thì trung bình của bé gái là 11 tuổi và bé trai là 13 tuổi.
Nguyên nhân nào gây ra dậy thì?
Giai đoạn trẻ dậy thì là kết quả tiếp theo của những bước trưởng thành. Hệ thống vùng dưới đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục biệt hoá hoạt động trong suốt thời gian sống trong cơ thể của thai nhi và trẻ nhỏ.
Những hệ thống này trong giai đoạn trẻ còn nhỏ sẽ bị kìm hãm hoạt động thông qua cơ chế hệ thống dây thần kinh trung ương bị ức chế và tăng độ nhạy của Gonadostat. Và tất cả những phần nằm dưới hệ thần kinh trung ương Gn-RH đều có khả năng đáp ứng mọi lứa tuổi.
Sự chế tiết hệ thần kinh trung ương Gn-RH này lại được xúc tiến trở lại khi đến giai đoạn trẻ dậy thì, nghĩa là sự hoạt động trở lại của hệ thống trục vùng dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng. Điều này dẫn đến hoạt động của tuyến sinh dục được bắt đầu. Nếu có sự chèn ép hoạt động kéo dài sẽ dẫn đến điều trị muộn hoặc không dậy thì.
Những dấu hiệu khi bé đến tuổi dậy thì là gì?
Đến tuổi dậy thì bé trai và bé gái sẽ có những dấu hiệu khác nhau như sau:
Dấu hiệu dậy thì ở bé gái
Bé gái đến tuổi dậy thì, tuyến vú sẽ phát triển thay đổi sắc vú, quầng vú. Đến khoảng 6 tháng sau thì lông mu bắt đầu xuất hiện với hình tam giác ngược. Môi bé, môi lớn âm đạo phát triển và niêm mạc âm đạo có màu hồng, tiết dịch. Còn lông nách sẽ xuất hiện muộn hơn sau khoảng 1 – 1,5 năm.
Dấu hiệu dậy thì ở bé trai
Ở bé trai dậy thì sẽ tăng thể tích tinh hoàn > 4 cm3, chiều dài tinh hoàn > 2,5cm, phần da bìu thâm đen, xuất hiện lông mu, lông nách, lông ngực, râu và phát triển kích thước dương vật. Đồng thời, bài tiết mồ hôi nách với mùi đặc trưng và giọng trầm. Đặc biệt, dấu hiệu bé trai dậy thì hoàn toàn là xuất tinh.
Những điều cha mẹ cần lưu ý ở giai đoạn trẻ dậy thì
Ở giai đoạn trẻ dậy thì, con sẽ có những thay đổi lớn trong tâm sinh lý. Ba mẹ hãy tham khảo những điều dưới đây để là người đồng hành cùng con tốt nhất nhé.
Con dễ mắc các hội chứng tâm lý
Giai đoạn trẻ dậy thì có sự thay đổi về trạng thái tâm lý, cảm xúc vô cùng phức tạp và đa dạng. Các em có cảm nhận sự khác biệt về giới tính và tìm kiếm sự tự do, không lệ thuộc vào cha mẹ. Trẻ cũng trở nên nhạy cảm hơn với những đánh giá của xã hội và có thể trải qua sự bất ổn trong tâm lý.
Ở giai đoạn này, trẻ có sự thay đổi về nhận thức, thể chất và các yếu tố khác. Điều này làm cho nhiều trẻ có xu hướng lo lắng, bất an, tự ti, nhiều trạng thái cảm xúc tiêu cực khác dẫn đến mắc hội chứng tâm lý. Lúc này ba mẹ cần lắng nghe để hiểu và chia sẻ những khó khăn mà con phải trải qua. Đồng thời, khuyến khích trẻ rèn luyện các kỹ năng và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục phù hợp với độ tuổi.
Giai đoạn trẻ dậy thì giữa con trai và con gái là khác nhau
Thời điểm dậy thì đánh dấu sự phát triển và hoàn thiện về khả năng sinh sản của cơ thể. Với con trai, tuổi dậy thì được tính từ lần xuất tinh đầu tiên. Trong khi đó, ở con gái được xác định kể từ thời điểm xuất hiện kinh nguyệt.
Tuổi “ẩm ương” con muốn thử mọi thứ
Giai đoạn trẻ dậy thì có những biến đổi về mặt tâm lý, tính cách. Trẻ đang trong thời kỳ “ẩm ương”, muốn thử mọi thứ và liều lĩnh hơn như: nghiện game, hút thuốc, uống rượu… Tất cả trẻ đều không thể điều chỉnh được cảm xúc của mình.
Trẻ biết rung động đầu đời
Giai đoạn dậy thì, trẻ bắt đầu có những rung động đầu đời, phát triển tình cảm với bạn khác giới. Không ít trường hợp trẻ có tình cảm mãnh liệt, tổn thương sâu sắc khi bị ngăn cấm.
Giải đáp câu hỏi về cơ thể, thậm chí là chuyện người lớn
Ở giai đoạn trẻ dậy thì, con tò mò về cơ thể là điều bình thường. Ngày nay, trẻ có thể tiếp thu nhiều kiến thức giáo dục giới tính từ bạn bè và internet, tuy nhiên có nhiều thông tin sai lệch. Cha mẹ hãy cùng con trút bỏ những cảm giác khó xử mà trò chuyện thẳng thắn với con về tình dục.
Phụ huynh hãy là người đồng hành để truyền đạt cho con những kiến thức đúng đắn về giới tính. Thậm chí là cả chuyện người lớn để trẻ lớn lên không có những hiểu lầm về giới tính, cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần.
Kết luận
Với những chia sẻ trên về những điều ba mẹ cần lưu ý giai đoạn trẻ dậy thì, hy vọng các phụ huynh có thêm thông tin để định hình sự phát triển trọn vẹn cho con của mình. BambooSchool.edu.vn tin rằng bố mẹ sẽ có được sự thành công trong việc nuôi dạy trẻ dậy thì, để con phát triển toàn diện và khám phá được tiềm năng của chính mình trong giai đoạn quan trọng này.