Dạy học phát triển năng lực ở trẻ là gì? Các phương pháp dạy phát triển năng lực phổ biến

Những năm gần đây, nền giáo dục Việt Nam có sự tập trung vào phát triển năng lực, đặc biệt là ở lứa tuổi trẻ nhỏ. Thay vì tập trung vào nội dung, học sinh sẽ được học những kỹ năng và khả năng mà học sinh có thể thực hiện dựa trên những đánh giá năng lực. Vậy việc dạy học phát triển năng lực ở trẻ là gì? Phương pháp và hiệu quả ra sao? Cùng tìm hiểu thêm thông tin qua bài viết dưới đây từ Bamboo School nhé.

Dạy học phát triển năng lực ở trẻ

Giới thiệu về dạy học phát triển năng lực ở trẻ

Dạy học theo hướng phát triển năng lực ở trẻ là mô hình tập trung vào việc phát triển tối đa khả năng của trẻ. Trong đó, năng lực là sự kết hợp của ba yếu tố: kiến thức, kỹ năng và thái độ. Việc thiết kế các hoạt động dạy và học theo mô hình này đòi hỏi sự đan xen và liên quan chặt chẽ giữa các yếu tố trên, nhằm giúp người học chứng minh được khả năng học tập thực sự của mình. Nhờ đó, học sinh có thể phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động và tinh thần tự học để không ngừng nâng cao năng lực của bản thân.

Thế nào là dạy học phát triển năng lực?

Ví dụ: So sánh mục tiêu bài học thiết kế theo phương pháp truyền thống và phương pháp mới phát triển năng lực ở trẻ

Đề bài: Địa lý lớp 7 bài 17: Ô nhiễm môi trường ở đới ôn hòa.

• Theo phương pháp truyền thống: Học sinh được yêu cầu ghi nhớ khái niệm.
• Theo phương pháp phát triển năng lực: Học sinh thảo luận nhóm và trình bày ba phương án khắc phục ô nhiễm môi trường.

So sánh giữa 2 phương pháp:

• Giống nhau: Cả hai đều tập trung vào học sinh và kết quả buổi học.
• Khác nhau: Phương pháp phát triển năng lực tập trung vào quá trình học, trong đó học sinh phải suy luận từ nguyên nhân đến giải pháp, và tổng hợp thành các phương án thực tế, qua đó hình thành năng lực giải quyết vấn đề. Trong khi đó, phương pháp truyền thống chỉ yêu cầu học sinh ghi nhớ kiến thức nội dung, mà kiến thức này rất dễ lỗi thời.

Lợi ích của phương pháp dạy học phát triển năng lực ở trẻ

Dạy học theo định hướng phát triển năng lực ở trẻ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong thời đại ngày nay:

• Giúp khám phá tiềm năng và thế mạnh riêng của từng học sinh.
• Khơi dậy hứng thú và niềm đam mê, tạo điều kiện cho các em chủ động và tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn.

Dạy học phát triển năng lực ở trẻ mang lại lợi ích gì

• Nâng cao các kỹ năng thiết yếu như giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, làm việc nhóm, sáng tạo và hợp tác.
• Tiết kiệm thời gian và công sức nhờ lộ trình học tập trung, tối ưu hoá hiệu quả của các tiết học.
• Đảm bảo chất lượng đầu ra cho học sinh, phát triển toàn diện cả về năng lực và phẩm chất.
• Giúp học sinh vận dụng kiến thức vào tình huống thực tiễn, giải quyết nhiều vấn đề và thích nghi tốt với công việc cũng như cuộc sống trong tương lai.

Đặc điểm cơ bản của dạy học phát triển năng lực

Dạy học theo định hướng phát triển năng lực ở trẻ có những đặc điểm riêng biệt so với giáo dục truyền thống, được thể hiện qua các yếu tố sau

• Tính cá nhân hoá và đa dạng hoá: Đây là phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, với chương trình giảng dạy phân hóa theo độ tuổi, nhu cầu và khả năng của từng học sinh. Điều này tạo hứng thú và giúp học sinh tiếp thu kiến thức thoải mái. Ngoài các môn học chính, học sinh có thể chọn học các môn khác theo hình thức, thời gian và địa điểm linh hoạt (học nhóm, học online, học trực tiếp…).

Đặc điểm phương pháp dạy học phát triển năng lực ở trẻ

• Tính ứng dụng và khả năng thực hành: Phương pháp này giúp học sinh nắm vững kiến thức và hiểu rõ bản chất qua các hoạt động thực hành, từ đó vận dụng lý thuyết vào giải quyết các tình huống thực tế, nâng cao kiến thức, thái độ và kỹ năng sống.
• Xác định khả năng của từng đối tượng: Cách dạy tập trung và phân hóa năng lực cho phép học sinh xác định khả năng và sự tiến bộ của bản thân, từ đó tự điều chỉnh mục tiêu và phương pháp học tập hiệu quả.
• Tài liệu học tập chuyên môn: Giáo án được thiết kế riêng theo năng lực và nhịp độ học tập của từng học sinh, khuyến khích làm việc độc lập và phát huy tối đa các kỹ năng.

Các phương pháp dạy học phát triển năng lực ở trẻ

Hiện nay, các cơ sở giáo dục đang áp dụng nhiều phương pháp dạy học phát triển năng lực khác nhau. Dưới đây là một số cách dạy phổ biến mang lại hiệu quả rõ rệt.

Các phương pháp dạy học phát triển năng lực hiện đại

Tổ chức hoạt động kết hợp với học tập

Các hoạt động trong giờ học có thể làm cho học sinh hứng thú hơn và giúp các em tiếp thu kiến thức hiệu quả. Giáo viên có thể tổ chức các hoạt động như khởi động đầu giờ, thảo luận nhóm, đọc sách, chơi trò chơi… để học sinh tự giác nghiên cứu và ghi nhớ kiến thức. Những hoạt động này không chỉ tạo ra không khí sôi động trong lớp học mà còn tối ưu hóa khả năng tiếp thu của học sinh.

Học tập qua tương tác và hợp tác

Mô hình giáo dục này lấy học sinh làm trung tâm. Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn và hỗ trợ khi cần. Giáo viên thường xuyên đặt câu hỏi và khuyến khích học sinh đưa ra ý kiến phản biện. Điều này giúp học sinh chủ động hơn trong học tập và rèn luyện các kỹ năng như phản biện, giao tiếp, làm việc nhóm và thuyết trình.

Thông qua các câu trả lời và ý kiến của học sinh, giáo viên có thể hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu của từng em, từ đó hỗ trợ một cách hiệu quả trong quá trình học tập.

Phương pháp học tập cá nhân hóa

Mỗi người đều có điểm mạnh, nhu cầu và sở thích riêng. Vì vậy, phát triển năng lực tập trung vào cá nhân hóa là hữu ích cho từng học sinh. Bài học thiết kế phù hợp với trình độ và khả năng tiếp thu của từng em.

Phương pháp này giúp các em cảm thấy thoải mái và hứng thú hơn với việc học. Giáo viên sẽ xây dựng giáo án hợp lý, đồng thời nhận diện điểm mạnh của từng học sinh giúp phát triển tối đa tiềm năng của mỗi em.

Dạy học phát triển năng lưc ở trẻ có ý nghĩa gì trong giáo dục

Dạy học theo hướng phát triển năng lưc ở trẻ mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho người học như: tự tin và tự chủ trong việc vận dụng kiến thức và kỹ năng, khuyến khích tư duy sáng tạo và linh hoạt, khả năng tự đào tạo và phát triển bản thân, rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả, và tạo động lực học tập tích cực.

Phương pháp dạy tại Trường Quốc Tế Bamboo School

Chương trình phát triển năng lưc ở trẻ tại Bamboo School tập trung vào khơi dậy và phát triển toàn diện năng lực của học sinh. Áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại khuyến khích sự sáng tạo trong học tập. Không chỉ bồi dưỡng kiến thức, các em được dạy các kỹ năng quan trọng như tư duy logic, giải quyết vấn đề, và kỹ năng giao tiếp.

Các hoạt động được thiết kế phù hợp với từng độ tuổi và nhu cầu của học sinh. Phụ huynh có thể tìm hiểu thêm tại Website: bambooschool.edu.vn